Wrzesień miesiącem dostępu do informacji publicznej!

W czerwcu 2011 r., z inicjatywy FOR, została zawiązana Koalicja na rzecz dostępu do informacji publicznej, zrzeszająca organizacje i instytucje, których celem jest doprowadzenie do zdecydowanej poprawy w udostępnianiu informacji publicznej w Polsce. Jawnie, przejrzyście i odpowiedzialnie działające urzędy i władze państwowe to warunek niezbędny dla swobodnego angażowania się obywateli w życie publiczne.

Koalicję na rzecz dostępu do informacji publicznej tworzą:

Business Centre Club
Centrum Aktywności Społecznej PRYZMAT
Centrum Cyfrowe Projekt: Polska
Forum Obywatelskiego Rozwoju (FOR)
Fundacja ePaństwo
Fundacja im. Stefana Batorego
Fundacja Panoptykon
Instytut Allerhanda
Stowarzyszenie 61 (MamPrawoWiedziec.pl)
Stowarzyszenie Klon/Jawor (MojaPolis.pl)
Stowarzyszenie Liderów Lokalnych Grup Obywatelskich
Stowarzyszenie Razem dla Innych
Stowarzyszenie Wzajemnej Pomocy BONA FIDES

31 sierpnia br. Sejm RP przyjął projekt nowelizacji ustawy o dostępie do informacji publicznej. Teraz nowelizacją zajmie się Senat. W przypadku powrotu projektu do Sejmu, będzie on przedmiotem obrad w dniach 16-17 września br. Projekt wprowadza między innymi przepisy dostosowujące polskie prawo do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego.

6 września br. mija 10 lat od uchwalenia ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112 poz. 1198 ze zm.). Ustawa ta daje prawo do:

1. bezpłatnego dostępu do informacji publicznej,
2. wglądu do dokumentów urzędowych,
3. dostępu do posiedzeń kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów,
4. prawa kopiowania dokumentów.

28 września to Międzynarodowy Dzień Prawa do Informacji.

Z okazji 10. rocznicy uchwalenia ustawy o dostępie do informacji publicznej oraz Międzynarodowego Dnia Prawa do Informacji organizacje tworzące Koalicję na rzecz dostępu do informacji publicznej zachęcają do przyłączenia się do organizowanych przez siebie działań:

Centrum Aktywności Społecznej PRYZMAT (www.pryzmat.org.pl)

Bieżąca działalność w zakresie upowszechniania dostępu do informacji publicznej:

• Prowadzenie stron internetowych, na których znajdują się informacje o prowadzonych działaniach w zakresie dostępu do informacji publicznej:

www.jawnosc.pl
www.oswiadczeniamajatkowe.pl
www.lawnicy.com.pl

• Udzielanie bezpłatnych porad prawnych na temat realizacji prawa do informacji publicznej za pośrednictwem strony www.jawnosc.pl. Adres kontaktowy psitniewski@gmail.com
   
• Dystrybucja materiałów, raportów dotyczących dostępu do informacji publicznej w kraju i w innych państwach.

Działania z okazji 10 rocznicy uchwalenia ustawy o dostępie do informacji publicznej oraz Międzynarodowego Dnia Prawa do Informacji:

• Warsztaty szkoleniowe w Białymstoku: Wyższa Szkoła Administracji Publicznej im. Stanisława Staszica w Białymstoku (ul. Dojlidy Fabryczne 26) oraz w Suwałkach (ul. Kościuszki 96), godz.9.00.
   
• Upowszechnienie wyników monitoringu zasad wyboru przez rady gmin osób do wykonywania funkcji ławników celem zapewnienia udziału czynnika społecznego w postępowaniach sądowych na obszarze właściwości Sądu Apelacyjnego w Białymstoku.
   
• Wystąpienia w mediach lokalnych i regionalnych na temat dostępu do informacji publicznej.

Centrum Cyfrowe Projekt: Polska (www.centrumcyfrowe.pl)

• Stworzenie i udostępnienie narzędzia Raw Salad - Raw Salad to sieciowa przeglądarka danych, pozwalająca na szybki, efektywny i ustandaryzowany dostęp do danych publicznych (http://centrumcyfrowe.pl/projekty/raw-salad/).
   
• Publikacja raportu "Mapy drogowej otwartego rządu w Polsce" - Raport prezentuje ideę otwartego rządu, którego jednym z elementów jest otwieranie dostępu do informacji i zasobów generowanych przez podmioty publiczne (wrzesień 2011).
   
• Projekt Otwarty budżet - Na stronie projektu Otwarty budżet (http://otwartybudzet.pl) udostępnione zostały w przystępnej formie dane budżetu zadaniowego państwa na 2011 rok. Na przykładzie tych danych prezentowana jest idea otwartych danych rządowych. Dane budżetowe państwa są udostępniane przez Ministerstwo Finansów w postaci plików PDF. Są więc upublicznione, ale nie spełniają standardów dostępności, nie można ich też w prosty sposób wykorzystać. Zespół Laboratorium Otwartego Rządu zgrupował i przekształcił pliki tak, aby można było otworzyć i analizować je w dowolnym arkuszu kalkulacyjnym.
   
• Związany z projektem Otwarty budżet konkurs na wizualizację danych "Opowiedz nam o budżecie" - Konkurs ma za zadanie pokazać, w jaki sposób można stworzyć coś ciekawego, w oparciu o surowe, z pozoru nudne dane. Wyniki konkursu dostępne są na stronie http://otwartybudzet.pl/konkurs.html.
   
• Konkurs Wiki Lubi Zabytki - Wiki Lubi Zabytki to konkurs Stowarzyszenia Wikimedia Polska polegający na wzbogacaniu Wikipedii zdjęciami polskich zabytków. Centrum współpracuje ze Stowarzyszeniem przy uzyskaniu z Narodowego Instytutu Dziedzictwa/Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz opracowaniu list wszystkich zewidencjonowanych w Polsce zabytków (wrzesień 2011).

Forum Obywatelskiego Rozwoju - FOR (www.for.org.pl)

Działania „Bez dostępu do informacji nie ma demokracji”:

• Opracowanie raportu na temat dostępu do informacji publicznej, który będzie zawierał propozycje ułatwienia obywatelom dostępu do informacji. Osoby zainteresowane otrzymaniem raportu pod koniec września, prosimy o kontakt z Emilią Legieta (emilia.legieta@for.org.pl).
   
• Aktywne działanie środkami prawnymi oraz medialnymi na rzecz udostępnienia przez Prezydenta RP ekspertyz, którymi kierował się podejmując decyzję o podpisaniu ustawy o zmianach w systemie emerytalnym. Współpracownik FOR Mikołaj Barczentewicz złożył zażalenia na decyzje Prezydenta odmawiające dostępu do informacji publicznych (więcej informacji). Poinformujemy wszystkich, jak tylko M. Barczentewicz otrzyma informacje od organów wymiaru sprawiedliwości o kolejnych istotnych rozstrzygnięciach w tej sprawie.
   

Fundacja ePaństwo (http://epanstwo.org.pl/)

• 7 września o godz. 12 uruchomiony zostanie nowy portal internetowy http://epanstwo.net. Udostępnionych będzie 10 GB danych o warunkach życia w Polsce, a więc będzie to jeden z największych tego typu portali w Europie.
   
• Portal Sejmometr (http://sejmometr.pl) - Narzędzie służące do monitorowania działalności posłów, w sposób zbliżony do obserwowania aktywności znajomych na portalach społecznościowych. Największa i najdokładniejsza baza bieżących danych legislacyjnych w Polsce.
   
• Zamrażarka Marszałka (http://zamrazarka.net) - Stały monitoring tzw. "zamrażarki marszałka".
   
• Spór prawny z Kancelarią Prezydenta - Domagamy się od Prezydenta udostępnienia opinii prawnych zamawianych przez jego Kancelarię. 3 sierpnia 2011 wygraliśmy sprawę przed sądem w tym zakresie i czekamy na wykonanie wyroku przez Kancelarię Prezydenta (FOR pisał o tym tutaj).
   
• Spór prawny z Sądem Najwyższym RP - Od blisko pół roku prowadzimy spór prawny z Sądem Najwyższym, którego przyczyną jest brak publicznej dostępności większości orzeczeń sądu. W ramach sporu, założyliśmy w sądach administracyjnych cztery sprawy przeciwko Sądowi Najwyższemu i czekamy na nich rozpatrzenie. Celem działań jest udostępnienie obywatelom wszystkich orzeczeń Sadu Najwyższego w formie powszechnie dostępnego portalu internetowego.

Fundacja Panoptykon (www.panoptykon.org)

• 20 września br. - konferencja „Internet na rozdrożu. Wyzwania regulacyjne w Polsce i Unii Europejskiej” - Jeden z trzech bloków dyskusyjnych będzie poświęcony pytaniu: Jak ukształtować zasady ponownego wykorzystywania informacji publicznej oraz otwartości zasobów publicznych, żeby pogodzić różne interesy: indywidualne i publiczny?

Instytut Allerhanda (www.allerhand.pl)

• Publikacja raportu „Dostęp do informacji publicznej w Europie” - Raport zestawia i analizuje europejskie regulacje prawne dotyczące dostępu do informacji publicznej.

Stowarzyszenie 61 (MamPrawoWiedziec.pl)

• MamPrawoWiedziec.pl to wiarygodny i użyteczny serwis dla wyborców. Od 2005 zgromadziliśmy i upubliczniliśmy ogromną bazę informacji o polskich parlamentarzystach oraz europosłach. Równocześnie przepytaliśmy setki kandydatów na wybieralne funkcje publiczne.
   
• Kandydaci 2011 – wybory parlamentarne. Po raz piąty spytamy kandydatów na wybieralne funkcje publiczne o doświadczenie i kwalifikacje, poglądy w kluczowych kwestiach, deklaracje przedwyborcze, proponowane rozwiązania problemów gospodarczych i społecznych, światopogląd, kwestie drażliwe.
   
• Na stronie www.MamPrawoWiedziec.pl można sprawdzić:

- jakie doświadczenie mają parlamentarzyści,
- co deklarują w oświadczeniach majątkowych i rejestrach korzyści,
- jak głosują w Sejmie.

• W serwisie porównujemy obiektywne i potwierdzone dane:

- sprawdzamy, kim są posłowie na Sejm, do PE i senatorowie (ponad 600 biogramów),
- porównujemy głosowania posłów (ponad 1000 kluczowych głosowań),
- wyświetlamy łatwo porównywalne zestawienia oświadczeń majątkowych i rejestrów korzyści posłów oraz zestawienia oświadczeń majątkowych senatorów, prezentujemy przedwyborcze deklaracje i poglądy parlamentarzystów http://www.mamprawowiedziec.pl/kwestionariusze.

Stowarzyszenie Klon/Jawor (MojaPolis.pl)

• Misją serwisu mojapolis.pl jest demokratyzacja dostępu do danych publicznych. Serwis zawiera wiele ciekawych wskaźników opisujących kondycję społeczności lokalnych w Polsce prezentowanych na mapach, wykresach, a także w formie tabel i rankingów. Poza aplikacjami służącymi wizualizacji danych w serwisie znaleźć można profile-wizytówki wszystkich województw, powiatów i gmin w Polsce (na nich m.in. bilans kadencji - zestaw danych, ukazujących przemiany, jakie zaszły w ciągu poprzedniej kadencji samorządu), krótkie opracowania pokazujące ciekawe mapy i zestawienia, a także narzędzia pozwalające oceniać, komentować i dyskutować na temat zawartości serwisu.

Stowarzyszenie Liderów Lokalnych Grup Obywatelskich (www.lgo.pl)

• Jednym z głównych programów Stowarzyszenia jest Pozarządowe Centrum Dostępu do Informacji Publicznej (www.informacjapubliczna.org.pl) działające od 2006 r., które udzieliło ponad 2000 porad prawnych; uczestniczyło w ok. 40 sprawach sądowych; od 5 lat organizuje Tydzień Informacji Publicznej – imprezę promującą prawo do informacji; tworzy środowisko strażników prawa do informacji, którym zapewnia wykłady najlepszej klasy specjalistów; prowadzi monitoring stosowania prawa do informacji; prowadzi monitoring legislacji związanej z prawem do informacji; i wywołuje dyskusję w sprawach ważnych dla dobrego funkcjonowania prawa do informacji.
   
• Wyprawa na wykopaliska - 28 września br. – zaproszenie dla wszystkich chętnych do wspólnej pracy i zabawy w przeszukiwanie dokumentacji Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Fundusz nie udostępnił w żądanej przez Stowarzyszenie formie elektronicznej dokumentacji pokazującej jak rozdysponowano 46 milionów złotych. Organizacja zaproszona jednak została do samodzielnego obejrzenia dokumentacji w siedzibie Funduszu. Stowarzyszanie prosi o pomoc! Więcej informacji na www.informacjapubliczna.org.pl. To będą prawdziwe wykopaliska – trzeba znaleźć i zabezpieczyć mnóstwo informacji oraz spotkać się z prawdziwie nadającym się do muzeum sposobem dokumentowania działań. Skoro dokumenty są nieodstępne w wersji elektronicznej, to pewnie są pisane ręcznie!
   
• Wiedza krzepi! - warsztaty dla mieszkańców - Poznawanie praw to nie tylko uczenie się, że one istnieją, ale też zrozumienie co z nich wynika, komu przysługują, od kogo, co i jak egzekwować. Tego wszystkiego mieszkańcy różnych miejscowości w Polsce mogą dowiedzieć się podczas warsztatów prowadzonych przez SLLGO. Edukatorami są osoby, które same korzystają z prawa do informacji i mają doświadczenie w prowadzeniu szkoleń z użyciem metod aktywnych. Ta edukacja jest przyjemna, a ludzie wychodzą z zajęć z nową energią, poczuciem siły i własnych możliwości. Więcej informacji na www.informacjapubliczna.org.pl
   
• Konkurs „Wyważanie otwartych drzwi” – docenianie dobrych i piętnowanie złych praktyk urzędów. W 2010 r. odbyła się jego pierwsza edycja. Obywatele zgłaszali dobre i złe praktyki związane z informowaniem stosowane przez urzędy. Dobre praktyki pokazały praworządność i pomysłowość niektórych urzędów, natomiast wiele ze złych praktyk zakończyło się w sądach zwycięstwem obywateli. 28 września br. ogłoszona zostanie kolejna edycja konkursu. Każdy będzie mógł przysłać opis praktyki informowania stosowany przez wybraną instytucję. Więcej informacji na www.informacjapubliczna.org.pl
   
• Podziel się doświadczeniem - Od 28 września br. przez tydzień SLLGO będzie publikowało na stronie www.informacjapubliczna.org.pl historie obywateli związane z uzyskiwaniem informacji publicznej. To będą zwyczajne historie pokazujące jak bardzo istotne dla każdego i każdej z nas jest prawo do informacji. Stowarzyszenie zachęca do przysyłania własnych historii na dip@lgo.pl. Jeśli ktoś nie lubi pisać, może zgłosić się do opowiedzenia swojej historii. Ukaże się ona na stronie w formie wywiadu.
   
• Gorące wieści lokalne - To już 10 lat upływa od uchwalenia ustawy o dostępie do informacji i 15 lat od przyjęcia Konstytucji RP, a w niej artykułu 61. 5 lat temu zaczęto inwestować ogromne pieniądze UE w dobre rządzenie, w tym w szkolenia dla urzędników z dostępu do informacji publicznej. Jakie efekty przyniósł ten wysiłek? O tym jak jest, dowiemy się 28 września br., kiedy to SLLGO przedstawi wyniki monitoringu dostępu do informacji w polskich gminach.

Stowarzyszenie Wzajemnej Pomocy BONA FIDES (www.bonafides.pl)

• 21 września br. na stronie www.bonafides.pl ruszy serwis Indeks aktywności katowickich radnych. Bona Fides, korzystając z prawa do informacji publicznej, będzie prezentowało w serwisie wyniki monitoringu pracy radnych, realizowanego w czasie całej szóstej kadencji Rady Miasta Katowice.

Podczas monitoringu sprawdzane są następujące obszary aktywności radnych:
- uczestnictwo w sesjach rady miasta,
- uczestnictwo w komisjach rady miasta,
- prowadzenie dyżurów z mieszkańcami,
- prowadzenie strony internetowej,
- poczta elektroniczna.

Na podstawie wyżej wymienionych zmiennych stworzony został Indeks aktywności radnych, który będzie systematycznie (raz w miesiącu) aktualizowany.

• 24-25 września br. – bezpłatne szkolenie Stowarzyszenie Bona Fides przeprowadzi w swojej siedzibie w Katowicach przy ul. Warszawskiej 19 2-dniowe bezpłatne szkolenie dla mieszkańców miasta dotyczące prawa do informacji publicznej. Szkolenie zostanie przeprowadzone przez prezesa stowarzyszenia Grzegorz Wójkowskiego.

Polecamy także lekturę tekstu Fundacji im. Stefana Batorego  - Trzeci rok starań o uzyskanie informacji o „Tarczy antykorupcyjnej” (PDF, 244 kb), który pokazuje jak można sprawdzać deklaracje polityków – to szczególnie aktualne w kampanii wyborczej! Niestety, jest on także dowodem na to, że trudno jest korzystać z praw obywatelskich, jeśli władza nie wykonuje wyroków sądów.

A 6 września 2011 r. nastąpił finał tej sprawy. Więcej informacji

Zachęcamy do przyłączenia się do akcji Access Info Europe, które walczy o dostęp obywateli Unii Europejskiej do informacji o tworzeniu prawa, które nas wszystkich dotyczy. Więcej informacji