Raport: "Partia w państwie"

Forum Obywatelskiego Rozwoju opublikowało przełomowy raport ”Partia w państwie. Bezprecedensowa wymiana kadr w administracji rządowej i jej legislacyjne podstawy” autorstwa Janusza Paczochy, dotyczący skali zmian kadrowych w administracji rządowej, dokonanych przez obecną koalicję rządzącą. Niniejszy Raport stanowi wnikliwą analizę danych liczbowych i aktów prawnych, które składają się na niepokojący obraz zawłaszczania państwa przez partię.

Uchwalenie 37 ustaw „kadrowych” umożliwiło Prawu i Sprawiedliwości przejęcie całkowitej kontroli nad wszystkimi gałęziami administracji rządowej przy jednoczesnym „wyczyszczeniu” instytucji jej podległych z osób związanych z poprzednimi rządami. W świetle pozostałych „dokonań” obecnej koalicji rządzącej – ubezwłasnowolnienia Trybunału Konstytucyjnego (docelowo – całej władzy sądowniczej), przejęcia mediów publicznych, pomijania konsultacji społecznych przy tworzeniu prawa oraz utrudniania pracy organizacji pozarządowych, można mówić już o jawnej pogardzie dla państwa prawa w Polsce, które wymaga podziału władz w kraju.

Raport ”Partia w państwie. Bezprecedensowa wymiana kadr w administracji rządowej i jej legislacyjne podstawy” pokazuje, jak w trakcie I połowy obecnej kadencji Sejmu radykalnie wzrosła liczba projektów ustaw, które pod pretekstem reorganizacji wielu instytucji umożliwiają bezprecedensowe zmiany kadrowe w administracji rządowej i instytucjach podległych.
Ustawy „kadrowe” doprowadziły do zwolnienia co najmniej 11 tys. 368 stanowisk pracy, w tym ok. 6 tys. 773 stanowisk kierowniczych i członków organów wieloosobowych (m.in. zarządów i rad nadzorczych). Należy podkreślić, że w trakcie podobnego okresu I połowy VI kadencji Sejmu zwolniono jedynie ok. 10 stanowisk – jedno na stanowisku kierowniczym i 9 członków rady programowej likwidowanej jednostki. Pokazuje to wyraźnie, że celem przyjęcia ustaw przez obecny Sejm jest masowa wymiana osób mających powiązania z poprzednim rządem oraz obsadzenie stanowisk decyzyjnych osobami z klucza partyjnego lub personalnego.
Do końca 2017 r. przez Sejm przeprowadzono 37 tego typu ustaw „kadrowych”, z czego 54% to inicjatywy poselskie, które nie wymagają konsultacji społecznych ani objęcia Ocenami Skutków Regulacji. W kilku zaś przypadkach, z analizowanych 37 aktów prawnych, zmiana kadrowa została zgłoszona jako poprawka poselska na końcowym etapie prac legislacyjnych, również uniemożliwiając skuteczną ocenę przez grono ekspertów i społeczeństwo oraz zapobieżenie szkodliwym konsekwencjom danego aktu prawnego.
Dla porównania, w trakcie podobnego okresu I połowy VI kadencji Sejmu przyjęto jedynie 2 ustawy mające charakter „kadrowy”. Pokazuje to radykalny wzrost liczby aktów prawnych, mających na celu przeprowadzenie bezprecedensowej wymiany kadr w administracji rządowej.
Szczególną uwagę zwraca ekspresowe tempo uchwalania ustaw „kadrowych”. Spośród 37 ustaw, trzynaście (35%) uchwalono w terminie do 30 dni, a kolejne siedem (19%) – do 60 dni. Tak szybkie tempo rozpatrywania ustaw grozi nie tylko brakiem staranności w ich przygotowaniu, ale nakazuje również zapytać o celowość tak błyskawicznych i radykalnych zmian kadrowych.
Ustawy „kadrowe” obejmują także bardzo szeroki zakres przedmiotowy – zawarte w nich przepisy dotyczą tak różnych dziedzin administracji rządowej, jak służba zdrowia, prokuratura, ZUS, oświata, weterynaria, rolnictwo czy media publiczne.
Jaskrawym przykładem na wykorzystanie ustaw „kadrowych” do przejęcia administracji rządowej jest zlikwidowanie Prokuratury Generalnej i utworzenie Prokuratury Krajowej, w wyniku czego wszyscy prokuratorzy apelacyjni, okręgowi i rejonowi (oraz ich zastępcy) zostali zdegradowani. W całości odwołane zostało także kierownictwo Izb Skarbowych i Urzędów Kontroli Skarbowej oraz Izb Celnych i Urzędów Celnych, wraz z Głównym Inspektorem Kontroli Skarbowej i Szefem Służby Celnej. W podobny sposób wygaszono kadencje zarządów i rad nadzorczych TVP, Polskiego Radia, PAP i zarządów wszystkich 17. rozgłośni regionalnych. Koalicja rządząca przejęła także kontrolę nad oświatą poprzez odwołanie wszystkich 16. wojewódzkich kuratorów oświaty (zob. Tabela 1).
Nie ulega wątpliwości, że likwidacja postępowań konkursowych oznacza centralizację i zniesienie obiektywnych kryteriów naboru oraz pełną kontrolę zwierzchników z nadania koalicji rządzącej nad nowo powołanymi na stanowiska kierownicze.
Oprócz instytucji, w których przepisy ustawy dotknęły więcej niż 90% stanowisk kierowniczych, fala zmian kadrowych objęła również takie podmioty jak Państwowa Agencja Atomistyki, Polska Agencja Żeglugi Powietrznej czy Polski Klub Wyścigów Konnych.

Spis treści

Autor
1. Główne tezy
2. Cel i zakres raportu
3. Raport

3.1.    Instytucja ustaw „kadrowych” – sposób na opróżnianie i obsadzanie stanowisk
3.2.    Narzędzia prawne służące „restrukturyzacji” stanowisk
3.3.    Uchwalanie ustaw „kadrowych”
3.4.    Skutki (zasięg) ustawowej restrukturyzacji stanowisk

4. Konkluzje
5. Źródła danych
Załączniki

O autorze:

mgr inż. Janusz Paczocha - ekspert w zakresie ekonomicznej analizy prawa. Były prezydent miasta Bytomia i prezes Fundacji Kontraktu Regionalnego, pełnił także funkcję prezesa Głównego Urzędu Ceł oraz sekretarza zespołu w Komitecie Ekonomicznym Rady Ministrów. Przez 15 lat wykonywał analizy i badania na potrzeby Narodowego Banku Polskiego jako główny specjalista Instytutu Ekonomicznego NBP.

Główny obszar zainteresowań autora to analiza skutków gospodarczych projektów aktów normatywnych, powstających w polskim systemie legislacyjnym. Akty normatywne są analizowane pod kątem ich wpływu na przedsiębiorców, w szczególności na reglamentację ich działalności oraz koszty wykonywania nałożonych obowiązków.

O raporcie w mediach:

Więcej >>

Zapraszamy do zapoznania się z całym raportem dostępnym pod tym linkiem i w dokumentach do pobrania na dole strony.

Pliki do pobrania:

Informacja prasowa. Raport "Partia w państwie. Bezprecedensowa wymiana kadr w administracji rządowej i jej legislacyjne podstawy"

Raport "Partia w państwie. Bezprecedensowa wymiana kadr w administracji rządowej i jej legislacyjne podstawy"

Tabela 1. Raport "Partia w państwie. Bezprecedensowa wymiana kadr w administracji rządowej i jej legislacyjne podstawy"

Załącznik nr 1: Pismo Prokuratoria Generalna