ustawa

Każda propozycja, szczególnie ta obciążająca budżet państwa i kieszenie podatników, powinna być porządnie przemyślana. W pierwszej kolejności należy zdefiniować problem, który zamierza się rozwiązać, a następnie wybrać odpowiednie ku temu środki. Jak jest w przypadku programu „Aktywny rodzic”?

Forum Obywatelskiego Rozwoju przedstawiło opinię do projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz ustawy – Prawo o ustroju sądów wojskowych (UC35), przedstawionego przez Ministra Sprawiedliwości. W założeniu jego autorów, projekt ma dostosować polskie prawo do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 2021 roku, w którym zakwestionowano polskie przepisy dające ministrowi szerokie uprawnienia, jeśli chodzi o delegowanie i zakończenie delegowania sędziów sądów powszechnych – co z kolei może wpływać na ich niezawisłość.

Przywrócenie Krajowej Rady Sądownictwa do składu zgodnego ze standardami konstytucyjnymi i międzynarodowymi jest kluczowe dla odbudowy praworządności w Polsce. Bez tego pełne wykonanie wiążących Polskę wyroków europejskich trybunałów nie będzie możliwe. Funkcjonowanie KRS w obecnym kształcie utrwala stan niezgodny z prawem, gdyż umożliwia nominowanie przez ten organ sędziów, których niezawisłość i bezstronność są podważane i których zasiadanie w składzie sądu nie gwarantuje prawa do sprawiedliwego procesu. Prowadzi to do kwestionowania wydawanych przez nich orzeczeń – na płaszczyźnie zarówno krajowej, jak i europejskiej.

Program kredytu mieszkaniowego #naStart ma według deklaracji projektodawcy pomóc w zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych w szczególności młodych ludzi, którzy nie posiadają jeszcze mieszkania. Ma być odpowiedzią na problemy z niską zdolnością kredytową, wynikającą z relatywnie wysokich stóp procentowych. Jak w przypadku wszystkich tego typu programów projektodawca skupia się na sytuacji beneficjentów. Tymczasem program ten, co charakterystyczne dla interwencji państwa, niesie ze sobą negatywne konsekwencje dla innych obywateli.

W piątek 29 marca klub parlamentarny Lewicy zgłosił poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, czyli tzw. ustawy antyflipperskiej. Projekt przewiduje wprowadzenie podwyższonych stawek podatku od czynności cywilnoprawnych w przypadku sprzedaży mieszkania w krótkim czasie po jego zakupie. Miałoby to zniechęcać do działalności tzw. flipperów, czyli osoby nabywające nieruchomości nie po to, by w nich zamieszkać lub je wynająć, lecz w celu ich szybkiego wyremontowania i odsprzedania z zyskiem.

W ubiegłym miesiącu FOR przedstawił opinię do rządowego projektu nowelizacji ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa. Po licznych zmianach, propozycja trafiła do Sejmu, który zdecydował o przeprowadzeniu wysłuchania publicznego nad projektem. W związku z tym, na bazie 28 rekomendacji przedstawionych przez nas w opinii, przygotowaliśmy ponad 30 poprawek do aktualnej wersji projektu. Proponowane przez nas zmiany koncentrują się na zwiększeniu demokratycznej legitymacji procesu wyboru sędziów do KRS, jak i poprawie bieżącego funkcjonowania tego organu – m.in. przez ograniczenie konfliktu interesów członków Rady i zapewnieniu, że jej prace będą bardziej transparentne.

Jako przedstawiciele organizacji pozarządowych działających na rzecz demokracji, rządów prawa oraz ochrony praw i wolności człowieka, zwracamy się do Pań Posłanek i Panów Posłów z apelem o przeprowadzenie wysłuchania publicznego nad rządowym projektem ustawy o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa.

W ostatnich latach jakość tworzenia prawa w Polsce uległa znacznemu pogorszeniu. Praktyki takie, jak lekceważenie procedur, omijanie konsultacji społecznych, wykorzystywanie ścieżki poselskiej do projektów rządowych czy „wrzutki” w końcowym etapie procesu legislacyjnego, były stałym elementem politycznego krajobrazu, służącym szybkiemu wdrażaniu woli partii rządzącej, kosztem jakości i transparentności tworzenia prawa. O ile nie były to praktyki nowe, szczególnie od 2015 roku nabrały one wyraźnie na znaczeniu, co potwierdzają także dane empiryczne. Doprowadziło to do dalszej erozji zaufania obywateli do państwa – a co gorsza, podważyło zaufanie do procesów demokratycznych.

Przedstawiony przez Ministra Sprawiedliwości projekt nowelizacji ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa zakłada powrót do wyboru sędziowskiej części Rady przez sędziów. W powiązaniu z propozycją przyznania wszystkim sędziom, a nie tylko ich reprezentantom, czynnego i biernego prawa wyborczego, projekt zapewnić ma niezależność KRS i ograniczyć wpływ polityków na proces nominacji sędziowskich. Mimo że propozycje zawarte w projekcie są w większości zasadne, część z nich może utrwalać korporacyjny charakter Rady i niedostatecznie gwarantować jej demokratyczną legitymację.

Opiniowany projekt ma na celu rozwiązanie problemu braku niezależności Krajowej Rady Sądownictwa (KRS, Rada) od władzy politycznej. Projekt, jako jeden z kluczowych z punktu widzenia powrotu do wartości państwa prawnego, powinien zawierać ambitne, przemyślane i innowacyjne rozwiązania budujące autonomię i zaufanie do KRS w długim terminie. Prezentowane w dalszej części rekomendacje, dotyczące ponadto kwestii nieporuszanych w projekcie, powinny przyczynić się do osiągnięcia tego stanu.