sądy

Wszelkie próby i zapowiedzi wprowadzenia rozwiązań takich jak bezwzględne dożywocie, uzasadniane przykładami przestępstw z życia wziętych – wciąż żywych w pamięci społecznej i przestrzeni medialnej – to przejaw populizmu penalnego. Polskie prawo karne oraz standardy międzynarodowe nie dopuszczają bowiem takiej możliwości.

Obowiązujące regulacje dotyczące delegowania sędziego do pełnienia czynności w innym sądzie są niezwykle skomplikowane. W zależności od podstawy prawnej decyzje o delegacji podejmują różne organy (z wiodącą rolą Ministra Sprawiedliwości); podobnie zróżnicowane są kryteria pozwalające na delegowanie oraz dotyczące okresu czy miejsca delegacji. Zarazem nie istnieją żadne zasady pozwalające obiektywnie stwierdzić potrzebę delegowania czy ocenić zasadność delegowania konkretnego sędziego. Brak jest również kontroli sądowej nad rozstrzygnięciem zarówno o delegowaniu, jak i o skróceniu delegacji.

Z końcem kwietnia większość państw członkowskich Unii Europejskiej przedstawiło Komisji projekty krajowych planów odbudowy. W swoim dokumencie rząd Słowacji zawnioskował o przyznanie grantów z unijnego Funduszu Odbudowy w wysokości ok. 6,6 mld euro. Z tej kwoty 255 mln euro ma dotyczyć reformy sądownictwa, w ramach której na cyfrową i zieloną transformację przeznaczono odpowiednio 36 i 18 mln euro.

Patryk Wachowiec, analityk Forum Obywatelskiego Rozwoju wygrał sądowy spór z policją. Sprawa dotyczyła mandatu za organizację zgromadzenia w Sylwestra. Obowiązywały wtedy – przynajmniej w teorii – restrykcje dotyczące pandemii koronawirusa.

W opinii publicznej dominuje mylne postrzeganie tymczasowego aresztowania jako jedynego naprawdę skutecznego środka zapobiegawczego. W rzeczywistości jest on po prostu najbardziej asekuracyjny z punktu widzenia prokuratury – która zyskuje, w razie uwzględnienia swojego wniosku o tymczasowe aresztowanie – pewność, gdzie przebywa podejrzany lub oskarżony. Z punktu widzenia sądu ryzyko popełnienia jakiegokolwiek czynu zabronionego przez podejrzanego/oskarżonego spada diametralnie w sytuacji osadzenia w areszcie śledczym. Jednakże w efekcie, taka interpretacja rzeczywistości skutkuje powstawaniem państwa quasi-policyjnego.

Powyższy stan prawny nastręcza licznych problemów interpretacyjnych, w szczególności z uwagi na istnienie ryzyka nadużyć ze strony organów ścigania. Za zasadne należy więc uznać podjęcie próby odtworzenia normy prawnej wynikającej z treści przepisu przy jednoczesnym dostosowaniu jej do współczesnego rozumienia „demoralizacji” w kontekście demokratycznego państwa prawnego, a w szczególności prawa do pokojowych zgromadzeń i jego realizacji w formie zgodnej z obowiązującym prawem przez osoby nieletnie.​​

Wydaje się, iż zarówno nadmierne stosowanie tymczasowego aresztowania, jak i tendencja do kategorycznego stwierdzania winy osób podejrzewanych o popełnienie określonych czynów karalnych, nie zwalnia. Jest to niezwykle niepokojące z punktu widzenia gwarancji procesowych uczestników postępowania karnego. Nawet jeśli dojdzie do ich ostatecznego uniewinnienia (co niekiedy trwa latami), do tego czasu mogą być oni uznawani za faktycznych sprawców. Praktyka ta nie powinna się utrzymywać w związku z obowiązującą, a zawartą w art. 2 Konstytucji RP zasadą demokratycznego państwa prawnego.