Komunikaty

Jeśli Adam Glapiński oświadcza, że kierowana przez niego instytucja „zobaczy”, co zrobi, ale „nie wyklucza reinwestycji” i „jest jeszcze przed tą decyzją”, to w istocie mówi, że nie wyklucza rażącego złamania Konstytucji i ustawy o NBP, ale takiej decyzji jeszcze nie podjęto. Ale nawet jeśli po głębszej refleksji zarząd NBP postanowi nie łamać po raz kolejny prawa, to i tak nonszalanckie oświadczenie prezesa poszło w świat, podkopując zaufanie rynków do polskiego pieniądza.

W obecnej sytuacji potrzebujemy nie kreatywnych zmian prawnych, lecz planu budowy bezpieczeństwa militarnego, który nie naruszałby stabilności finansów publicznych i rozwoju krajowej gospodarki. Strategia nieodpowiedzialnego zwiększania wydatków państwa i zadłużenia kraju może skończyć się bardzo wysoką inflacją, kolejnymi podwyżkami stóp procentowych i destabilizacją gospodarki. Godziłoby to zarówno w obronność kraju, jak i w sytuację ekonomiczną obywateli.

Faktyczne działania rządzących, sprzeczne z deklaracjami współpracy wygłaszanymi publicznie, wskazują nieomal na wewnętrzny sabotaż funduszy z unijnego Funduszu Odbudowy, które w istocie mogłyby trafić już do Polski. Odmowę procedowania w sprawie polskiego KPO ze strony Komisji Europejskiej należy rozpatrywać w kategoriach dbałości o bezpieczeństwo finansowe Unii Europejskiej. Polska – oprócz odmowy spełnienia warunków „praworządnościowych” – odmawia również przystąpienia chociażby do Prokuratury Europejskiej, której głównym zadaniem pozostaje prowadzenie niezależnych postępowań w sprawie możliwych nadużyć finansowych w odniesieniu do finansów unijnych. 

W reakcji na inwazję Rosji na Ukrainę rząd Prawa i Sprawiedliwości zaczął prace nad stworzeniem dwóch nowych funduszy w państwowym Banku Gospodarstwa Krajowego, z których miałyby być finansowane „pomoc systemowa” oraz dodatkowe wydatki na armię. W tej chwili dług poza kontrolą parlamentu wynosi 260 mld zł. Do końca tego roku według planów rządu ma to być 350 mld zł, a do 2025 roku – ponad 400 mld zł, czyli około jednej czwartej długu publicznego liczonego zgodnie z metodologią unijną. Poważne wątpliwości budzi konstytucyjność takich działań.

W środę 2 marca na stronach rządowych pojawiła się informacja o rozpoczęciu prac nad projektem ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Projekt ten stanowi dobrą okazję do przeprowadzenia koniecznej liberalizacji w zakresie uznawania kwalifikacji dot. wykonywania zawodów regulowanych zdobytych w Ukrainie. Po wpłynięciu projektu do Sejmu w dniu 7 marca zmiany w zakresie zawodów regulowanych okazały się dalece niewystarczające.

Wykorzystywanie przez ustawodawców obecnej sytuacji politycznej oraz humanitarnej do prób zagwarantowania również sobie bezpieczeństwa przed ponoszeniem odpowiedzialności za podejmowane w trakcie pandemii, bez odpowiednich podstaw prawnych działania, stanowi przykład skrajnie instrumentalnego traktowania prawa.

Wojna w Ukrainie będzie oddziaływała na sytuację społeczno-gospodarczą Polski wieloma kanałami zarówno w krótkim, jak i w długim okresie. W najbliższym czasie czekają nas zjawiska bliskie stagflacji: osłabienie wzrostu gospodarczego i jeszcze wyższa inflacja, nawet dwucyfrowa. Krótkookresowe perspektywy są trudna. Gospodarka będzie daleka od zrównoważenia i podatna na zawirowania. Wszyscy mamy nadzieję, że wojna szybko się skończy. Ale wywoła ona zmiany w wielu obszarach. Być może rozpocznie się nowa „zimna wojna”, która dla Polski będzie oznaczała konieczność funkcjonowania w warunkach permanentnego zagrożenia militarnego ze strony agresywnego sąsiada. Dlatego wzmocnienie bezpieczeństwa kraju musi być kompleksowe – konieczne jest szersze spojrzenie, konieczne są trwałe rozwiązania systemowe, w tym również w perspektywie średnio- i długoterminowej.

Prezes UOKiK odgrywa bardzo ważną rolę w obrocie gospodarczym, posiadając również bardzo duży zakres arbitralnej władzy. Jest kwestią kluczową, by wzbudzał on zaufanie i nie budził wątpliwości co do swojej niezależności, w szczególności by nie wzbudzał swoim działaniem obaw o zaangażowanie w bieżącą politykę. Opisana w komunikacie sytuacja z pewnością nie jest w tym kontekście krokiem w dobrą stronę. Jest jednak bardzo dobrą okazją do tego, by przypomnieć postulat zwiększenia niezależności Prezesa UOKiK oraz innych organów regulacyjnych, w szczególności wobec koniecznych zmian, jakie w tym zakresie wynikają z przepisów prawa Unii Europejskiej.​

Premier Mateusz Morawiecki przedstawił „tarcze antyinflacyjne”, które według rządowej propagandy „mają w dłuższej perspektywie po prostu doprowadzić do obniżenia inflacji”. Jak pokazują prognozy, w tym dokonywane przez kontrolowane przez Skarb Państwa banki, w pierwszej połowie bieżącego roku inflacja będzie co prawda niższa niż w scenariuszu bez „tarcz”, ale efekt bazy sprawi, że ceny będą rosnąć szybciej rok później.