Komunikat FOR 11/2023: Badanie rzekomych rosyjskich wpływów przykrywką dla przedwyborczego spektaklu w rządowej telewizji
Synteza:
-
Głosami koalicji rządzącej Sejm uchwalił ustawę o powołaniu Państwowej Komisji do spraw badania wpływów rosyjskich na bezpieczeństwo wewnętrzne Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2007–2022.
-
Każda osoba, w tym dziennikarze i członkowie organizacji pozarządowych, może zostać wezwana i ukarana bez wyroku sądu za działania, które nie stanowiły czynów zabronionych pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie ich popełnienia – a więc nie były przestępstwem. Stanowi to złamanie zasady niedziałania prawa wstecz, wyrażonej w art. 42 ust. 1 Konstytucji.
-
Funkcjonowanie komisji w tym skandalicznym kształcie narusza podział władz i jest w oczywisty sposób niezgodne z Konstytucją. Komisja bez wyroku sądu może pozbawić każdą osobę możliwości sprawowania funkcji publicznych przez 10 lat, co stanowi poważne zagrożenie dla demokracji i społeczeństwa obywatelskiego.
-
„Środki zaradcze”, które będzie mogła stosować komisja, są w rzeczywistości zakamuflowanymi środkami karnymi, które stosować mogą jedynie sądy. Członkowie komisji, wybierani przez Sejm, uzyskają szerokie kompetencje śledcze i orzecznicze, przysługujące służbom specjalnym, prokuraturze i sądom.
-
Kryteria doboru kandydatów na członków komisji pozwalają na wybór osób nieposiadających wiedzy ani wykształcenia niezbędnych do pracy tego typu. Prawdopodobny jest wybór czynnych polityków. Co więcej, ustawa nie zamyka możliwości zasiadania w komisji członka, co do którego ABW przedstawi negatywną opinię, a więc istnieją przesłanki, że może być zaangażowany w działalność obcego wywiadu.
-
Przewodniczący komisji będzie miał prawo zlecać m.in. przeszukania, a komisja będzie miała dostęp do informacji niejawnych czy tajemnic przedsiębiorstwa i tajemnicy zawodowej. Całkowicie podporządkowany politykom PiS organ będzie miał prawo pozbawiać poświadczeń bezpieczeństwa wydanych przez służby specjalne, eliminując tym samym ukaranych z możliwości sprawowania wielu ważnych stanowisk w państwie.
Sejm głosami koalicji rządzącej oraz kół Polskie Sprawy i Kukiz’15 uchwalił ustawę o powołaniu Państwowej Komisji do spraw badania wpływów rosyjskich na bezpieczeństwo wewnętrzne Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2007–2022. Komisja ma być organem administracji publicznej i będzie miała za zadanie ujawnić rzekome przypadki szeroko rozumianych aktów szpiegostwa czy działań na szkodę RP popełnionych przez funkcjonariuszy publicznych znajdujących się pod wpływem Rosji. Ustawa trafiła do Senatu, który w ciągu 30 dni podejmie decyzję o przyjęciu ustawy, odrzuceniu jej w całości albo zaproponowaniu poprawek.
Komisja ma badać przypadki działania funkcjonariuszy publicznych, którzy „pod wpływem rosyjskim” działali na szkodę interesów RP m.in. poprzez:
- udostępnianie informacji osobom niepowołanym;
- wydawanie lub wpływanie na treść decyzji administracyjnych;
- branie udziału w negocjacjach;
- podejmowanie decyzji o zatrudnianiu pracowników lub wyborze kontrahentów w ramach działalności organu władzy publicznej lub spółki;
- dysponowanie środkami publicznymi;
- reprezentowanie Polski na forum międzynarodowym.
Każdy może znaleźć się na celowniku władzy
Artykuł 4 ust. 2 ustawy pozwala na ściganie nie tylko urzędników państwowych, ale też każdej osoby, której działania rzekomo godziły w niezdefiniowany „interes Rzeczypospolitej” w zakresie bardzo szeroko pojętego wpływu na życie publiczne. Możliwe będzie stosowanie również „środków zaradczych”, będących w rzeczywistości zakamuflowanymi środkami karnymi, ujętymi normalnie w Kodeksie karnym, których stosowanie jest możliwe jedynie przez sądy. Niewygodni dla obecnej władzy politycy, dziennikarze, członkowie organizacji pozarządowych czy blogerzy będą mogli zostać ukarani za „wpływ na środki masowego komunikowania się”.
Pełna treść publikacji znajduje się w pliku do pobrania poniżej.
Komunikat został opublikowany 9 maja 2023 r. i analizował stan prawny na ten dzień. Ustawa w ostatecznym kształcie zmieniła sposób wydawania członkom komisji poświadczenia bezpieczeństwa dostępu do informacji niejawnych przez ABW i SKW. Nie będzie już możliwe zasiadanie w komisji osób, co do których służby mają uzasadnione podejrzenia, że mogą być agentami obcych wywiadów.
Kontakt do autora:
Bartłomiej Jabrzyk, analityk FOR
bartlomiej.jabrzyk@for.org.pl
Pliki do pobrania:
