2020-06-26
Komunikat 24/2020: Rosnąca luka VAT
Synteza:
- Rząd PiS, przypisując w przeszłości swoim działaniom zmniejszenie luki VAT i w konsekwencji wyższe wpływy z tego podatku, bagatelizował kluczowe znaczenie dobrej koniunktury. To błąd, gdyż VAT jest podatkiem procyklicznym – w czasie dobrej koniunktury wpływy z VAT mogą rosnąć szybciej od gospodarki, natomiast w gorszych czasach spadać bardziej niż aktywność gospodarcza.
- Już w 2019 roku wraz ze spowalniającym wzrostem gospodarczym luka w VAT ponownie zaczęła rosnąć. Według szacunków dra Sławomira Dudka, byłego dyrektora departamentu polityki makroekonomicznej Ministerstwa Finansów, luka VAT zmniejszyła się z 40 mld zł w 2015 roku do 25 mld zł w 2018 roku, jednak w 2019 roku znowu wzrosła – do 26 mld zł.
- Pomimo słabnącego wzrostu gospodarczego i ponownie rosnącej luki VAT Ministerstwo Finansów w styczniowej nowelizacji budżetu na 2020 rok zakładało, że dochody z VAT w tym roku wzrosną o 8%. Tak nadmiernie optymistyczne założenia, obok wielu sztuczek księgowych, były potrzebne do pokazania na papierze „zrównoważonego” budżet.
- Od stycznia do maja tylko raz (w lutym) wpływy z VAT rosły szybciej od założonego przez rząd tempa 8%. W styczniu i marcu, czyli jeszcze przed pandemią, wpływy z VAT rosły wolniej, niż zakładał rząd, natomiast w kwietniu i maju zaczęły gwałtownie spadać. W efekcie po pięciu miesiącach 2020 roku wpływy z VAT są o ponad 12 mld zł mniejsze, niż wynikałoby to z rządowych założeń.
- W następnych miesiącach ubytek dochodów z VAT prawdopodobnie będzie dalej rósł. Gorsza sytuacja na rynku pracy oraz spadające zyski przedsiębiorstw znajdą też z pewnym opóźnieniem odzwierciedlenie w niższych wpływach z PIT i CIT. Dlatego rząd, zamiast wymyślać na potrzeby kampanii wyborczej nowe pomysły na wydawanie pieniędzy podatników jak np. bon turystyczny, powinien jak najszybciej przedstawić stan finansów publicznych oraz plan ograniczenia rosnącego deficytu.
Pełna treść komunikatu znajduje się w pliku do pobrania poniżej.
Kontakt do autora:
dr Aleksander Łaszek, główny ekonomista FOR
aleksander.laszek@for.org.pl
Pliki do pobrania:
