Komunikat 32/2018: 100-lecie odzyskania niepodległości a poziom życia Polaków
Synteza:
- Poziom życia Polaków w przededniu I wojny światowej w 1913 roku, na koniec II RP w 1938 roku i na koniec PRL w 1988 roku, oscylował wokół 20% poziomu życia ówczesnych Amerykanów. Dzięki rozwojowi w III RP, dzisiaj jest to już ok. 50%.
- II RP po pierwszej dekadzie porzuciła ścieżkę reform i otwartości na kapitał zagraniczny na rzecz prób wykorzystania państwa jako silnika wzrostu. Dopiero wraz z reformami rynkowymi i otwartością gospodarczą III RP zaczęliśmy systematycznie zmniejszać dystans rozwojowy do USA. Dzisiaj rząd PiS, podobnie jak władze II RP, ulega iluzji, że państwo może zastąpić przedsiębiorców i zagranicznych inwestorów.
Pierwsza dekada II RP, w której państwo pełniło rolę regulatora, okazała się relatywnym sukcesem – i to pomimo odcięcia od tradycyjnych rynków zagranicznych po wybuchu komunizmu w Rosji i wojny celnej z Niemcami. Powojenna odbudowa, napływ kapitału zagranicznego i reformy, pozwoliły osiągnąć przedwojenny poziom życia nawet na tle przeżywających boom gospodarczy USA.
Druga dekada II RP okazała się okresem bezpośredniej interwencji państwa i stagnacji gospodarczej. Błędy w polityce pieniężnej sprawiły, że pomimo niskiego poziomu uprzemysłowienia, Wielki Kryzys dotknął Polskę równie silnie co USA. Państwo nieudolnie próbowało zastępować kapitał zagraniczny w roli silnika wzrostu, co ostatecznie przerwał wybuch II wojny światowej (Koryś, 2015).
Pomimo dynamizmu powojennej odbudowy i dostępu do głębszego zasobu kapitału na ziemiach zachodnich, PRL również poniósł porażkę. Gierkowskie pchnięcie inwestycyjne na kredyt załamało się, a Polska lat `80 pogrążyła się w stagnacji (Bukowski et al., 2015).
Polska rozpoczęła systematyczne zmniejszanie dystansu rozwojowego do USA dopiero w III RP, kiedy powróciła na drogę reform regulacyjnych, otwartości na kapitał zagraniczny i zyskała dostęp do europejskiego wspólnego rynku. Jednak dzisiaj rząd PiS podobnie jak władze II RP ulega iluzji, że państwo może zastąpić przedsiębiorców i zagranicznych inwestorów.
Slajd I
Slajd II
Slajd III
Pełna treść komunikatu znajduje się w pliku do pobrania poniżej.
Kontakt do autora:
Rafał Trzeciakowski, ekonomista FOR
rafal.trzeciakowski@for.org.pl
