Analiza 10/2018: Pracownicze Plany Kapitałowe nie zastąpią dłuższego wieku emerytalnego

Synteza:

• Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK), podobnie jak Otwarte Fundusze Emerytalne (OFE) mają inwestować wpłacane przez uczestników składki na rynku kapitałowym. Jednak ze względu na dobrowolny z punktu widzenia pracownika charakter PPK ich wprowadzenia nie należy traktować jako reformy powszechnego systemu emerytalnego, a budowę dodatkowego systemu oszczędzania. PPK mogą mieć pozytywny wpływ na wzrost gospodarczy, chociaż nie rozwiążą długookresowych problemów systemu emerytalnego spowodowanych przez obniżenie wieku emerytalnego przez rząd PiS.
   
• Powstanie PPK może wspierać wzrost gospodarczy poprzez wzrost stopy oszczędności i zmianę ich struktury. Wzrost stopy oszczędności nie jest przesądzony i będzie zależał od liczby osób niewypisujących się z PPK oraz od tego, czy odprowadzana do PPK składka będzie sfinansowana z ograniczenia konsumpcji, czy z rezygnacji z innych form oszczędzania. Pozytywnie na gospodarkę wpłynie wzrost długookresowych oszczędności lokowanych na rynku kapitałowym – obecnie nadmiernie duża część oszczędności gospodarstw domowych jest lokowana na rynku mieszkaniowym. Te korzyści będą jednak ograniczone, jeśli istotna część środków trafi pod zarząd państwowego PFR, którego decyzje inwestycyjne są upolitycznione. Ponadto, jeśli powstaniu PPK będzie towarzyszyła likwidacja OFE połączona z przejęciem 25% ich aktywów przez państwo, będzie to równoznaczne z cofnięciem rozwoju PPK o co najmniej 3 lata.
   
• PPK będą dobrowolne dla pracowników, a obowiązkowe dla pracodawców, co w krótkim okresie oznacza wzrost kosztów pracy. Dodatkowe koszty dla pracodawców (4-5 mld zł według założeń rządowych) są kolejną daniną nakładaną na firmy przez rząd PiS, wśród których należy wymienić m.in. podatek bankowy (4,6 mld zł), wyodrębnienie źródeł finansowania w CIT (2 mld zł), opłatę emisyjną (1,7 mld zł) zniesienie limitu składek ZUS (ponad 3 mld zł po stronie pracodawców). Choć z czasem podatki te są efektywnie przenoszone na pracowników i klientów, to obecnie ograniczają możliwości rozwoju przedsiębiorstw.
   
• PPK nie rozwiążą problemów spowodowanych obniżeniem wieku emerytalnego. Statystyczna kobieta odprowadzająca dodatkową składkę do PPK, czyli oszczędzająca większą część swojej pensji niż dotychczas, ciągle otrzyma znacznie niższą emeryturę ze względu na krótką aktywność zawodową związaną z obniżeniem wieku emerytalnego do 60 lat, czyli najniższego poziomu w UE. Jej emerytura spadnie o 22% w stosunku do wariantu wieku emerytalnego 67 lat i kontynuacji budowy OFE. Odprowadzanie składek do PPK podniesie co prawda emeryturę statystycznego mężczyzny o 6%, ponieważ PPK zrekompensuje obniżenie wieku emerytalnego z 67 do 65 lat i likwidację OFE, ale odbędzie się to kosztem oszczędzania większej części pensji.

Pełna treść analizy znajduje się w pliku do pobrania poniżej.

Kontakt do autora:

Aleksander Łaszek 
aleksander.laszek@for.org.pl

Pliki do pobrania:

Analiza 10/2018: Pracownicze Plany Kapitałowe nie zastąpią dłuższego wieku emerytalnego