Komunikat 18/2018: Pytania prezydenta Dudy ujawniają etatyzm potencjalnej nowej konstytucji

Synteza:

• Prezydent Duda zaproponował, aby w ramach referendum konstytucyjnego zapytać o zagwarantowanie świadczeń socjalnych oraz obniżony wiek emerytalny. Twierdząca odpowiedź na te pytania grozi uniemożliwieniem niezbędnych reform i utrwaleniem sytuacji, w której zadłużenie państwa – a wraz z nim obciążenia podatkowe jednostek – rosną, aby dotrzymać zapisanym w konstytucji „gwarancjom dobrobytu”, które w rzeczywistości będą stawać się fałszywe.
   
• Tak samo fałszywe są zapewnienia prezydenta Wenezueli Nicolása Maduro, że jest to wspaniały kraj chroniący ludzi pracy, wygłaszane z chwilą podwyższania po raz kolejny gwarantowanych w konstytucji zasiłków żywnościowych. Konstytucyjnie gwarantowane zasiłki nie są w stanie wyeliminować coraz bardziej powszechnego problemu głodu, wywołanego w Wenezueli przez rządy Cháveza i Maduro.
   
• Perspektywa zagwarantowania w konstytucji świadczeń, takich jak 500+, otwiera drogę do traktowania proponowanych przez rządzących kolejnych świadczeń jako nienaruszalnych. Można tu wymienić ostatnie pomysły Prawa i Sprawiedliwości, coroczne 300 zł na szkolną wyprawkę dziecka oraz tzw. zasiłek za szybkie urodzenie drugiego dziecka, a także pomysły innych partii, które w przyszłości mogą dojść do władzy. Paradoksalnie „gwarancja 500+” staje się więc narzędziem utrzymywania nieprzewidywalności prawa, w tym niepewności pracowników i przedsiębiorców co do wysokości przyszłych podatków i składek, niezbędnych do sfinansowania świadczeń.
   
• Jak przewiduje Komisja Europejska, w 2020 r. w Polsce na jedną osobę w wieku ponad 65 lat będzie przypadało 3,5 osoby w wieku produkcyjnym (15-64 lata). Do 2030 roku na skutek rosnącej liczby osób starszych i malejącej liczby młodszych wskaźnik ten spadnie do niecałych 2,7. Zagwarantowanie w konstytucji obniżonego wieku emerytalnego (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn) sprawia, że młodzi, z których coraz większa część pensji będzie szła na wypłatę emerytur dla osób starszych, mogą okazać się bezsilni mimo protestów. Brak podniesienia wieku emerytalnego, mimo wydłużającej się średniej długości życia, politycy mogliby tłumaczyć właśnie trudnościami ze zmianą konstytucji.

Pełna treść komunikatu znajduje się w pliku do pobrania poniżej.

Kontakt do autora:

Anna Czepiel, młodszy analityk FOR
anna.czepiel@for.org.pl

Pliki do pobrania:

Komunikat 18/2018: Pytania prezydenta Dudy ujawniają etatyzm potencjalnej nowej konstytucji