2017-10-10

Komunikat FOR 16/2017: Zakaz handlu w dwie niedziele: PiS ignoruje mniej szkodliwe rozwiązanie

Forsowany przez Prawo i Sprawiedliwość i związaną z nim „Solidarność” zakaz handlu w niedziele uderzy w wolność ludzi jako konsumentów, a także w pracowników grożąc zwolnieniami. Deklarowany cel proponowanej przez PiS ostatniej wersji zakazu, zapewnienia dwóch wolnych niedziel pracownikom handlu, można osiągnąć nie wyrządzając szkód, nie ograniczając wolności konsumentów i nie tworząc zagrożenia zwolnieniami. Można wpisać do kodeksu pracy obowiązek zapewnienia pracownikom dwóch wolnych niedziel w miesiącu. W przeciwieństwie do zakazów PiS i „S”, takie rozwiązanie traktowałoby wszystkich pracowników równo (rząd z niewiadomych przyczyn uważa pracę w handlu za inną od pracy w gastronomii i pozostałych sektorach). I choć wciąż byłoby to ograniczenie wolności gospodarczej, to jego negatywne konsekwencje byłyby mniejsze niż w przypadku propozycji rządowej.

Obecnie PiS planuje zakazać handlu w dwie niedziele w miesiącu, a nie jak proponowali wnioskodawcy projektu z „S” we wszystkie, na co wskazują deklaracje medialne i zapowiedź Janusza Śniadka (PiS) zgłoszenia odpowiedniej poprawki do projektu „Solidarności” na sejmowej komisji stałej do spraw rynku pracy. Takie rozwiązanie w dalszym ciągu ma negatywne skutki, na które uwagę zwracało przez ostatni rok Forum Obywatelskiego Rozwoju: ograniczenie wolności wyboru konsumentów, ograniczenie wzrostu zatrudnienia i płac pracowników oraz ograniczenie obrotów branży handlu i tym samym dochodów państwa z podatku VAT.

FOR w przeszłości wielokrotnie wypowiadało się przeciwko zakazowi handlu w niedzielę. Wskazywaliśmy, że badania empiryczne z wielu krajów świata pokazują negatywny wpływ takich zakazów na zatrudnienie (Analiza 12/2016: Zakaz handlu w niedzielę - szkodliwy dla konsumentów, pracowników i sektora handlu), argumentom postulującej zakaz „S” przeczą badania i dane (Komunikat FOR: 12 fałszywych argumentów za zakazem handlu w niedzielę), zakaz uderza głównie w największe sklepy podczas gdy to właśnie one najwięcej płacą pracownikom (Prezentacja: Zakaz handlu w niedzielę. Główne wnioski z analiz FOR), a rząd w ocenie skutków regulacji częściowo zgadza się z naszymi wnioskami (Komunikat 7/2017: Zakaz handlu w niedzielę – wnioski rządu częściowo zgodne z wnioskami FOR).

PiS może zrealizować cel ograniczenia pracy pracowników do dwóch niedziel w miesiącu bez uciekania się do zakazu handlu. Branża handlowa w lipcu zaproponowała zagwarantowanie pracownikom dwóch wolnych niedziel w miesiącu poprzez wprowadzenie odpowiednich zapisów do kodeksu pracy. Takie rozwiązanie minimalizuje negatywne skutki, na które zwracało uwagę FOR. W szczególności:

Traktuje pracowników wszystkich sektorów gospodarki jednakowo.
Zachowuje wolność wyboru konsumentów co do dnia zakupów i wyboru pomiędzy dużym a małym sklepem.
Utrzymuje dotychczasowy poziom obrotów sektora handlu, licznych innych firm działających w centrach handlowych, a tym samym dochody państwa z podatku VAT.
Utrzymuje wzrost zatrudnienia i płac pracowników handlu.
Utrzymuje konkurencyjność sklepów przy granicy z Niemcami.
Regulacja w dalszym ciągu ogranicza możliwość zarabiania osób, które są zmuszone pracować w weekendy, np. studentów dziennych. Jednak w mniejszym stopniu niż zakaz handlu w dwie niedziele w miesiącu.

Jeżeli PiS będzie nadal forsować swój zakaz, odrzucając lepszą propozycję, to znaczy, że lekceważy wolność ludzi jako konsumentów i przyświecają mu inne cele niż deklarowane, np. podtrzymanie przychylności Kościoła. Jednak mało realistyczne jest, że ograniczenie wyboru ludzi, jako konsumentów i pracowników przełoży się na wyższą jakość ich życia duchowego czy rodzinnego.

Komunikat dostępny jest w pliku do pobrania.

Read in English.

Prezentacja: Zakaz handlu w niedzielę

Kontakt do autora:

Rafał Trzeciakowski
Ekonomista
e-mail: rafal.trzeciakowski@for.org.pl

Więcej na ten temat w publikacjach FOR:

W mediach:

Pliki do pobrania:

Komunikat FOR 16/2017: Zakaz handlu w dwie niedziele: PiS ignoruje mniej szkodliwe rozwiązanie

Zobacz również:

Rafał Trzeciakowski komunikat