Komunikat FOR 1/2024: Nowy budżet państwa – deficyt większy niż w założeniach PiS
Synteza:
- Tydzień po zaprzysiężeniu rząd Donalda Tuska przedstawił Sejmowi projekt budżetu państwa na 2024 rok. To budżet z rekordowym deficytem w historii Polski i większym niż w założeniach rządu PiS.
- Z powodu zawetowania tzw. ustawy okołobudżetowej przez prezydenta Andrzeja Dudę, rząd zaproponował nowy projekt ustawy.
- Deficyt prognozowany jest na 184 mld zł, a najprawdopodobniej ze względu na brak wypłaty zysku NBP będzie jeszcze większy i wyniesie 190 mld zł.
- Polska spełnia kryteria do objęcia unijną procedurą nadmiernego deficytu. Nowy rząd musiałby wtedy wprowadzić oszczędności, z których będzie rozliczany przez unijne instytucje.
- Według szacunków Komisji Europejskiej Polska w 2023 i 2024 roku będzie miała jeden z najwyższych deficytów sektora finansów publicznych w Unii Europejskiej.
Rząd Donalda Tuska 19 grudnia 2023 roku złożył w Sejmie nowy projekt budżetu państwa na 2024 rok. Po zawetowaniu ustawy okołobudżetowej przez prezydenta, rząd przedłożył nowy projekt ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2024. Projekt przewiduje zwiększenie deficytu do 184 mld zł, co oznacza w ujęciu nominalnym najwyższy deficyt budżetu państwa w historii Polski. Zakładany deficyt ma być również o 20 mld zł wyższy od wynikającego z projektu przyjętego przez rząd PiS we wrześniu 2023 roku. W budżecie państwa na 2023 rok deficyt wynosił 92 mld zł. Nowy projekt ustawy okołobudżetowej z 28 grudnia zawiera również podwyższenie kwoty skarbowych papierów wartościowych, jakie mogą zostać przekazane różnym podmiotom przez Skarb Państwa, z 5 do 12 mld zł co dodatkowo zwiększy dług publiczny oraz deficyt sektora instytucji rządowych samorządowych liczony według metodologii unijnej.
Tabela 1. Podstawowe dane budżetowe
Źródło: Opracowanie własne na podstawie projektów budżetu na 2024 rok – z września (rząd PiS) oraz grudnia (rząd KO-PSL-PL2050-NL).
W ramach realizacji obietnic wyborczych, rząd zaproponował nowe kosztowne programy, takie jak:
- podwyżka wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej - 13 mld zł (5,2 mld zł więcej w stosunku do projektu PiS);
- podwyżka wynagrodzeń nauczycieli, w tym akademickich – ok. 30 mld zł (19 mld zł więcej w stosunku do projektu PiS);
- „babciowe” – Aktywny Rodzic;
- finansowanie in vitro – 0,5 mld zł;
- przedłużenie zerowego VAT-u na żywność – ok. 2,7 mld zł w pierwszym kwartale 2024 r.
Obsługa długu Skarbu Państwa ma kosztować 66,5 mld zł. Na „800+” państwo wyda 63 mld zł, a na „trzynastki” i „czternastki” – 30 mld zł. Obrona narodowa pochłonie (wliczając Fundusz Wsparcia Sił Zbrojnych) 158 mld zł, tj. 4,2% PKB. Utrzymano wydatki zapowiadane przez rząd PiS takie jak „kapitał opiekuńczy” (dopłaty do żłobków) w kwocie 2,6 mld zł, oraz świadczenie wspierające dla niepełnosprawnych w kwocie 3,8 mld zł.
Koalicja w kampanii wyborczej zapowiadała konsolidację finansów publicznych i przywrócenie ich przejrzystości. Przedstawiony projekt budżetu w żadnym stopniu nie poprawia sytuacji w tym zakresie. Na s. 7 uzasadnienia do projektu czytamy jedynie, że „w najbliższym czasie zostaną podjęte działania mające na celu zwiększenie transparentności finansów publicznych”.
Treść publikacji znajduje się w pliku do pobrania poniżej.
Kontakt do autora:
Bartłomiej Jabrzyk, analityk FOR
bartlomiej.jabrzyk@for.org.pl
Pliki do pobrania:
