Komunikat FOR 20/2023: Skokowy wzrost płacy minimalnej w Polsce i jego konsekwencje
Synteza:
- Rada Ministrów w rozporządzeniu podwyższyła płacę minimalną od stycznia 2024 roku do poziomu 4242 zł brutto, a od lipca – do 4300 zł.
- Polska płaca minimalna w stosunku do przeciętnych zarobków lub mediany zarobków już teraz jest jedną z wyższych w Europie. Mimo to w przyszłym roku znów wzrośnie o ponad jedną piątą.
- Według Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej prognozowany koszt podniesienia płacy minimalnej dla pracodawców wyniesie ponad 35 mld zł. To niemal tyle co roczny koszt programu „500+” w ostatnich latach.
- Liczba osób pobierających minimalne wynagrodzenie w ostatnich latach rośnie. Według prognoz rządowych objętych regulacją ma zostać 3,6 mln osób. To ponad jedna czwarta zatrudnionych w gospodarce narodowej.
W ostatnich latach zdecydowanie przyspieszyło tempo wzrostu płacy minimalnej w Polsce. W ciągu pięciu lat nominalny wzrost płacy minimalnej przekroczy 15%r/r aż trzykrotnie, co nie zdarzyło się wcześniej od 2008 roku. Jest to oczywiście częściowo spowodowane inflacją (szczególnie zeszłoroczna podwyżka), ale tak wysokie wzrosty zaczęły się wcześniej – już na 2020 rok płaca minimalna wzrosła o 16% r/r. Tylko w latach 2022–2024 płaca minimalna w Polsce urośnie o prawie 43% (przy prognozowanym wzroście przeciętnego wynagrodzenia o niecałe 23% w tym samym okresie). W latach 2010–2015 wzrost płacy minimalnej wyniósł 33%.
Jeśli spojrzeć na okres pięcioletni, to w latach 2019–2024 polska minimalna urosłaby o 91% przy wzroście przeciętnego wynagrodzenia o 58%. To oczywiście sprawia, że płaca minimalna stanowi coraz większy odsetek przeciętnego wynagrodzenia. Jeszcze w 2006 roku najniższe wynagrodzenie stanowiło 36% średniej krajowej, w 2015 roku osiągnęło poziom 45%, a w przyszłym roku – według prognoz – będzie wynosiło ok. 55% przeciętnego wynagrodzenia. Wśród państw OECD najwyższą płacę minimalną w stosunku do średniej mają Kostaryka, Kolumbia, Meksyk, Nowa Zelandia i Słowenia. I można przewidywać, że jedynie za tymi państwami znajdziemy się w przyszłym roku.
Płaca minimalna szybko rośnie także w stosunku do mediany wynagrodzeń. Jeszcze w 2008 roku stanowiła ona 43% mediany, a w 2020 roku już 55%. W przyszłym roku można spodziewać się – patrząc na prognozy średniego wynagrodzenia i na to, jak przez lata kształtowała się mediana w stosunku do średniej – że osiągnie ok. 62–68% mediany wynagrodzeń. Również pod tym względem znaleźlibyśmy się w czołówce państw OECD, ustępując jedynie Kolumbii, Kostaryce, Chile i Nowej Zelandii oraz być może Portugalii, Turcji i Meksykowi. Na przeciwnym biegunie znajdują się takie kraje jak Holandia, Japonia, Czechy, Estonia, Belgia, Łotwa czy Stany Zjednoczone. W tych krajach (z wyjątkiem Stanów Zjednoczonych, gdzie ten stosunek jest zdecydowanie niższy) płaca minimalna to najczęściej ok. 40–45% mediany wynagrodzeń.
Wykres 1. Płaca minimalna jako odsetek mediany wynagrodzeń wśród państw OECD w 2022 roku
Źródło: dane OECD oraz prognoza własna dla Polski na 2024 rok
Polska płaca minimalna według danych Eurostatu już w 2018 roku stanowiła 57% mediany, co było siódmym wynikiem wśród 21 państw Unii Europejskiej posiadających taką regulację. A było to jeszcze przed okresem najintensywniejszych podwyżek. Najwyższy stosunek osiągnęły Francja i Portugalia – odpowiednio 66% i 64% mediany. Można się więc spodziewać, że w 2024 roku Polska znajdzie się w ścisłej czołówce tego zestawienia.
Pełna treść publikacji znajduje się w pliku do pobrania poniżej.
Kontakt do autora:
Gabriel Hawryluk, młodszy analityk ekonomiczny FOR
gabriel.hawryluk@for.org.pl
Pliki do pobrania:
