2019-04-11
Komunikat 13/2019: Mniej wolności przez osłabianie praworządności – Polska w Indeksie Wolności Człowieka
Synteza:
- W najnowszej edycji Indeksu Wolności Człowieka – Human Freedom Index 2018, który obejmuje pierwszy rok rządów Prawa i Sprawiedliwości, Polska zajęła 39. miejsce na 162 kraje z wynikiem 7,81 pkt. To spadek o 3 pozycje w rankingu i pogorszenie indeksu 0,18 pkt. Za większość tego spadku odpowiada pogorszenie wskaźnika wolności osobistej, w tym w dużej mierze poziomu praworządności. Tylko w trzech innych krajach na świecie poziom oceny wolności zmalał bardziej.
- Jest to kontynuacja spadku widocznego też w poprzedniej edycji indeksu, kiedy wartość indeksu wolności w Polsce również spadła, na skutek m.in. gorszej oceny praworządności, wynikającej z pierwszych działań PiS w celu przejęcia kontroli nad Trybunałem Konstytucyjnym.
- Pomimo coraz gorszych ocen wolności człowieka w Polsce politycy partii rządzącej wypowiadali się wielokrotnie na temat wolności. Mateusz Morawiecki mówił na konwencji PiS w lutym br.: „Wolność musi być realna. Nie dajmy się omamić. Trzeba odpowiedzieć sobie na podstawowe pytania, czy wolność to zasobność, prawdziwa wolność bez poprawności politycznej, to drogi awansu dla młodych”. Jarosław Kaczyński odbierając nagrodę „Człowieka Wolności 2016” tygodnika Sieci powiedział, że "może się zdarzyć tak, że Polska pozostanie taką wyspą, że tej wolności gdzie indziej będzie coraz mniej, albo nawet zupełnie mało”, choć na koniec 2016 r. wiele krajów regionu i świata zostało ocenionych lepiej pod względem poziomu wolności niż Polska. W lutym br. Jarosław Kaczyński twierdził z kolei, że „są tacy, którzy chcą nam odebrać wolność poglądów, wolność słowa, wolność sumienia, wolność religii”, choć to za rządów PiS pogorszyła się ocena praworządności (ważny składnik indeksu wolności), wolności gospodarczej, wolności religijnej czy wolności słowa.
- Polska zajęła w Indeksie Wolności Człowieka dopiero ósme miejsce wśród krajów naszego regionu. W czołówce znalazły się Estonia, Litwa i Czechy. Te dwa pierwsze kraje miały najwyższy poziom wolności gospodarczej. Z kolei w Czechach autorzy indeksu zaobserwowali najwyższy poziom wolności osobistej.
- W czołówce najnowszej edycji Human Freedom Index znalazły się Nowa Zelandia, Szwajcaria, Hongkong, Australia, Kanada, Holandia, Dania, Irlandia, Wielka Brytania, Finlandia, Norwegia i Tajwan.
- Indeks zamykają Libia, Irak, Jemen, Wenezuela i zajmująca ostatnią pozycję Syria. Nie wszystkie kraje, które słyną m.in. ze skrajnie antywolnościowego reżimu znalazły się w rankingu, z uwagi na brak wiarygodnych danych do wykorzystania, np. jak w przypadku Korei Północnej.
- Autorzy zwracają uwagę na kilka istotnych zależności. Po pierwsze, istnieje silny związek pomiędzy wolnością gospodarczą i wolnością osobistą. Po drugie, istnieje silna zależność pomiędzy ogólnym poziomem wolności i zamożnością. Średni poziom PKB wśród 25% najbardziej wolnych krajów przekracza 39 tys. dolarów, a w krajach najmniej wolnych to tylkook. 12 tys. dolarów. Po trzecie, istnieje silna korelacja pomiędzy wolnością a indeksem mierzącym jakość demokracji.
Pełna treść komunikatu dostępna do pobrania poniżej.
Kontakt do autora:
Marek Tatała, wiceprezes zarządu FOR
marek.tatala@for.org.pl
Pliki do pobrania:
