Wzrost gospodarczy powoduje zanieczyszczenie środowiska

Tymczasem:

prawdą jest, że w początkowej fazie rozwoju gospodarczego zanieczyszczenie środowiska rośnie wraz ze wzrostem gospodarczym,
jednakże, im wyższy poziom rozwoju gospodarczego osiąga dane społeczeństwo, tym więcej uwagi poświęca ono środowisku naturalnemu,
wraz ze wzrostem gospodarczym rośną także zasoby i możliwości, które mogą przeciwdziałać zanieczyszczeniu środowiska.

A zatem:

polityka gospodarcza ukierunkowana na wzrost sprzyja środowisku naturalnemu,
bogatsze społeczeństwa bardziej dbają o środowisko naturalne oraz dysponują niezbędnymi zasobami, które pomagają im chronić przyrodę.

Czy wiesz, że:

zależność zanieczyszczenia środowiska od bogactwa kraju ma kształt odwróconej litery „U” – wraz ze wzrostem gospodarczym rośnie zanieczyszczenie, jednak tylko do pewnego pułapu, po przekroczeniu którego zanieczyszczenie środowiska naturalnego maleje wraz ze wzrostem gospodarczym
w ostatnich latach wyżej opisana krzywa ulega spłaszczeniu, a punkt szczytowy znajduje się na coraz niższych poziomach – świadczy to o tym, że nawet biedniejsze kraje zaczynają zwracać większa uwagę na środowisko naturalne

Chcesz się dowiedzieć więcej? Przeczytaj esej poświęcony tematowi zanieczyszczenia środowiska

więcej ››

Marek Radzikowski

październik 2007 r.

Mit: wzrost gospodarczy powoduje zanieczyszczenie środowiska naturalnego

Dość często można spotkać się z poglądem, że wzrost gospodarczy powoduje zanieczyszczenie środowiska naturalnego.

Mimo że całkowity wpływ wzrostu gospodarczego na środowisko nie jest do końca rozpoznany, doświadczenia wielu krajów, w tym także przechodzących transformację, potwierdzają w dużym stopniu koncepcję tzw. Środowiskowej Krzywej Kuznetsa (ŚKK, ang. Environmental Kuznets Curve) (Grossman and Krueger 1991). Według tej teorii zanieczyszczenie środowiska jest funkcją rozwoju gospodarczego o kształcie odwróconej litery „U” (wykres 1). W początkowej fazie rozwoju społeczeństwo niewiele uwagi poświęca zagadnieniom ochrony środowiska. Jednak po osiągnięciu pewnego pułapu, gdy podstawowe potrzeby są już zaspokojone, rośnie popyt na środowisko naturalne o wyższej niż wcześniej jakości. Powoduje to odwrócenie trendu i zmniejszenie degradacji środowiska. Na wyższym poziomie rozwoju społeczeństwo ma już nie tylko wolę, ale także środki do zmniejszenia zanieczyszczenia.

Z tej koncepcji wynika więc, że wraz ze wzrostem zamożności społeczeństwa popyt na ochronę środowiska rośnie. Wydaje się to logiczne – w końcu czy ktoś, kto nie jest w stanie zaspokoić podstawowych potrzeb, takich jak pożywienie czy schronienie, będzie myślał o ochronie środowiska? A z drugiej strony, dlaczego ludzie, którzy dzięki rozwojowi osiągają coraz wyższe dochody, mieliby narażać się na wszystkie negatywne skutki związane z życiem w skażonym środowisku?

Wykres 1. Środowiskowa Krzywa Kuznetsa Wykres 2. Zmiany ŚKK w czasie

Źródło: opracowanie własne. Źródło: Norberg 2006, s. 259.

Warto jednak odnotować, że nie ma jednej ŚKK dla wszystkich rodzajów zanieczyszczeń. Podobnie sam kształt krzywej zależy od wielu czynników (otoczenia instytucjonalnego, prowadzonej polityki gospodarczej, położenia geograficznego i geopolitycznego, itp.). Według badań Banku Światowego przytoczonych przez Norberga, wraz z postępem technologicznym i wyższymi standardami w obszarze ochrony środowiska, które są przyjmowane przez kraje na coraz niższym poziomie rozwoju, zmienia się także położenie krzywej ŚKK. W ciągu 40-stu lat uległa ona znacznemu spłaszczeniu (wykres 2). Warto zaznaczyć, że ŚKK jest wciąż szeroko dyskutowana (Dasgupta i in. 2002; Harbaugh, Levinson i Wilson 2002) i testowana (Shafik 1994; Paudel, Zapata i Susanto 2005).

Wnioski płynące z ŚKK mają ważne implikacje dla polityki gospodarczej państwa. Sugerują one bowiem, że pewne zanieczyszczenie środowiska jest nieuniknione, szczególnie w początkowej fazie rozwoju gospodarczego. Jednak gdy określony pułap rozwoju będzie już osiągnięty, czynniki z nim związane pomogą zmniejszyć wcześniej wytworzone zanieczyszczenie (Becker 2007). Oznacza to więc, że polityka gospodarcza ukierunkowana na wzrost gospodarczy jest także korzystna dla środowiska.

Państwo może korzystnie oddziaływać na środowisko naturalne prowadząc odpowiednie działania, takie jak stosowanie podatków od zanieczyszczeń, promowanie rozwoju świadomości ekologicznej czy tworzenie zdrowych instytucji, na przykład ochronę prawa własności do zasobów. Państwo może też powstrzymać się od stosowania niekorzystnych dla środowiska środków, takich jak wypaczające rynek subsydia lub różnego rodzaju bariery zniechęcające do rozwoju nowych technologii. Mądra polityka państwa może więc przyczynić się do mniejszego zanieczyszczenia środowiska w punkcie zwrotnym ŚKK, czyli powodować jej spłaszczenie.

Bibliografia:
• Becker G. S. (2007) “Globalni hipokryci”, Wprost, Nr 32/33, 12-19 sierpnia 2007.
• Dasgupta S., Laplante B., Wang H., Wheeler, D. (2002) “Confronting the Environmental Kuznets Curve”, The Journal of Economic Perspectives, 16 (1) 2002.
• Grossman G. M., Krueger A. B. (1991) "Environmental Impacts of a North American Free Trade Agreement", NBER Working Papers 3914, 1991.
• Harbaugh B., Levinson A., Wilson D. (2002) “Reexamining the Empirical Evidence for an Environmental Kuznets Curve”, Review of Economics and Statistics, 84 (3), 2002.
• Norberg J. (2006) “Spór o globalizację. Kto zyskuje, kto traci, ile i dlaczego?, Fijor Publishing, Warszawa.
• Shafik N. (1994)“Economic Development and Environmental Quality: An Econometric Analysis”, Oxford Economic Papers, New Series, Vol. 46, Special Issue on Environmental Economics (Oct.) 1994.
• Paudel K. P., Zapata H., Susanto D. (2005) „An Empirical Test of Environmental Kuznets Curve for Water Pollution”, Environmental and Resource Economics, Vol. 31, No. 3, July 2005.

Komentarze:

Brak komentarzy, bądź pierwszy - skomentuj powyższy tekst.