Komunikat FOR: Kolejna edycja rankingu przestrzegania praw własności
Property Rights Alliance (PRA) zaprezentowała kolejną edycję Internacional Property Rights Index (IPRI), jedynego na świecie rankingu w całości poświęconego pomiarowi przestrzegania praw własności. Ranking jest flagową publikacją organizacji PRA z siedzibą w Waszyngtonie, która zajmuje się promowaniem praw własności na całym świecie. Partnerami tegorocznej edycji IPRI są 102 organizacje z 70 państw, a wśród nich, podobnie jak w latach poprzednich, znalazła się Fundacja Forum Obywatelskiego Rozwoju – FOR.
Projektem badawczym kierowała prof. Sary Levy-Carciente, wenezuelska ekonomistka specjalizująca się w makroekonomii finansowej. Swoje poparcie dla projektu IPRI wyraził Hernando de Soto, wybitny peruwiański ekonomista zajmujący się gospodarką nieformalną i znaczeniem praw własności, laureat nagrody im. Miltona Friedmana.
Publikowany corocznie od 2007 r. ranking IPRI pełni funkcję barometru pokazującego poziom ochrony zarówno praw własności intelektualnej, jak i praw własności dóbr materialnych. Zakres IPRI 2016 obejmuje 128 państw z całego świata, które razem generują 98% globalnego PKB i są zamieszkiwane przez 93% ludności świata.
Ranking powstał na podstawie ocen dziesięciu czynników zgrupowanych w trzech następujących komponentach:
• otoczenie polityczno-prawne (niezawisłość sędziowska, praworządność, stabilność polityczna, kontrola korupcji),
• prawa własności dóbr materialnych (ochrona praw własności dóbr materialnych, rejestracja nieruchomości, dostępność kredytu),
• prawa własności intelektualnej (ochrona własności intelektualnej, ochrona patentowa, naruszenia praw autorskich).
W tym roku, po raz kolejny, pierwsze miejsce w rankingu zajęła Finlandia, uzyskując 8,38 punktów na 10 możliwych. Wśród najlepszych znalazły się także Nowa Zelandia (8,27), Luksemburg (8,26), Norwegia (8,25) i Szwajcaria (8,16). Prawa własności najsłabiej były chronione w Wenezueli, która otrzymała tylko 2,73 punktów.
Polska spadła w tegorocznym rankingu światowym na 43. miejsce z 41. miejsca w 2015 r., uzyskując 5,9 punktów, tyle samo, co w roku poprzednim. Wśród krajów z regionu Europy Wschodniej i Azji Środkowej zajęliśmy 5. miejsce na 20 państw. W porównaniu do 2015 r. Polska poprawiła wynik o 0,1 p.p. w zakresie praw własności intelektualnej, co dało nam 5,9 punktów. W komponencie otoczenia polityczno-prawnego Polska uzyskała 6,2 punktów, a w dziedzinie prawa własności dóbr materialnych 5,7 punktu.
IPRI, jako narzędzie dla polityków, świata biznesu i działaczy obywatelskich, podkreśla znaczenie praw własności w tworzeniu dobrze prosperującej gospodarki i sprawiedliwego społeczeństwa. Tegoroczny raport zawiera także badania związków pomiędzy prawami własności a innymi wskaźnikami dotyczącymi kwestii społeczno-ekonomicznych, takich jak aktywność obywatelska, badania i rozwój, ochrona środowiska, przedsiębiorczość, rozwój społeczny i równość płci. Na podstawie tych badań stwierdzono m.in., że:
• kraje najlepiej chroniące prawa własności mają przeciętnie aż 21 razy wyższy dochód na mieszkańca niż te najgorzej wypadające w rankingu,
• poziom ochrony praw własności jest silnie skorelowany ze wskaźnikami aktywności obywatelskiej, przedsiębiorczości, wolności edukacji i liczbą naukowców zatrudnionych na pełny etat.
„Prawa własności są fundamentem dobrze prosperującego społeczeństwa. Określają co jest twoje, a co nie należy do ciebie oraz odgrywają ważną rolę w wymianie dóbr, która tworzy nową wartość” – mówi Lorenzo Montanari, dyrektor wykonawczy organizacji Property Rights Alliance – „to dlatego są one prawami człowieka i mają istotne znaczenie dla wolności jednostki. Słaby system ochrony praw własności to krótsza długość życia, mniejsze zaangażowanie w aktywność obywatelską i niezdolność do uczestnictwa w światowych wysiłkach prowadzących do odkrywania, wynajdywania i dzielenia się wiedzą”.
W tym roku raport IPRI zawiera sześć następujących studiów przypadku poświęconych rozszerzaniu i ochronie praw własności:
• „Zestaw narzędzi dla współczesnego lidera z wizją: jak redukować szarą strefę poprzez wzmacnianie praw własności” – dr Elena Panaritis, Thought for Action,
• „Wykorzystywanie technologii blockchain do zabezpieczenia prawa własności ziemi w Hondurasie” – Jorge Constantino Collindres, Matt Regan i Guillermo Pena Panting, Fundacion Eleutera,
• „Własność intelektualna jako siła napędzająca innowacje w sektorze biofarmaceutycznym w krajach rynków wschodzących” – Philip Stevens, Geneva Network,
• „Rola własności ziemi w egipskiej gospodarce oraz jej związek z szarą strefą i sektorem prywatnym” – Mahmoud Farouk i Adel Elhemaily, Egyptian Center for Public Policy Studies,
• „Prawa własności a deforestacja w Indonezji” – Hizkia Respatiadi, Center for Indonesian Policy Studies,
• „Wyjątkowe studium przypadku na temat religii i praw własności: prawa własności z perspektywy islamskiej” – dr Maszlee Malik, Institute for Democracy and Economic Affairs i Instanbul Network for Liberty.
Pełna wersja raportu dostępna jest na stronie www.internationalpropertyrightsindex.org.
Fundacja Forum Obywatelskiego Rozwoju - FOR jest partnerem International Property Rights Index 2016.
Tłumaczenie i opracowanie: Daniel Góra
Pliki do pobrania:
