Analiza 6/2013: Jednakowa stawka płacy minimalnej hamuje rozwój polskich województw
Synteza
• Płaca minimalna funkcjonuje w Polsce od ponad 50 lat. Od 10 lat jej wysokość ustalana jest na drodze negocjacji między rządem, pracodawcami i związkowcami, jednak to Rada Ministrów ma prawo do podjęcia ostatecznej decyzji.
• Płaca minimalna ma swoich zwolenników i przeciwników. Z jednej strony uważa się, że jej wprowadzenie zapobiega ubóstwu osób, które posiadają stałe zatrudnienie i stały dochód, a także ogranicza wykorzystywanie pracowników polegające na wypłacaniu im wynagrodzenia zbyt niskiego w stosunku do wykonanej pracy. Z drugiej strony, twierdzi się, że płaca minimalna sprzyja rozwojowi szarej strefy i przyczynia się do zmniejszenia zatrudnienia.
• Regionalne zróżnicowanie płacy minimalnej może ograniczyć wady tego narzędzia polityki gospodarczej (takie jak niedostosowanie wysokości płacy minimalnej do poziomu bezrobocia w poszczególnych województwach w przypadku Polski), dlatego też rozwiązanie to staje się coraz bardziej popularne w skali światowej.
• W Stanach Zjednoczonych Kongres ustala najniższą możliwą płacę minimalną, (która jednak dotyczy obecnie tylko pracodawców osiągających zyski powyżej 500 tys. dol. rocznie). Każdy z 50 stanów może uchwalić swoją stanową płacę minimalną (niektóre ze stanów nie mają konkretnego sposobu jej ustalania: np. tylko w części z nich płaca minimalna jest powiązana z wskaźnikiem cen towarów i usług konsumpcyjnych - CPI). W sytuacji, gdy minimalna płaca stanowa i federalna różnią się wysokością, powinno wprowadzić się wyższą z nich, choć zdarza się, że niektóre stany łamią tę zasadę.
• W Chinach prowincje, regiony autonomiczne i wydzielone miasta mają kompetencje wyznaczania własnych poziomów płacy minimalnej, łącznie z możliwością jej różnicowania wewnątrz danej prowincji czy regionu.
• W Turcji, która podobnie jak Polska jest państwem unitarnym, rozważane jest wprowadzenie regionalnej płacy minimalnej, gdyż funkcjonowanie ogólnokrajowej stawki minimalnego wynagrodzenia stanowi strukturalny problem tamtejszej gospodarki. Przesłankami za zróżnicowaniem minimalnego wynagrodzenia w Turcji są duże międzyregionalne różnice w kosztach utrzymania oraz powiększające się różnice w poziomie bezrobocia między poszczególnymi regionami.
• Główne przesłanki wprowadzenia regionalnej płacy minimalnej w Polsce to przede wszystkim redukcja bezrobocia w najuboższych regionach i związane z tym zwiększenie aktywności zawodowej ich mieszkańców, szybszy rozwój biedniejszych województw oraz dostosowanie minimalnego wynagrodzenia do regionalnych różnic w kosztach utrzymania.
• Wprowadzenie regionalnej płacy minimalnej w Polsce wiąże się jednak z koniecznością ustalenia konkretnych zasad jej wyznaczania. Czynniki takie jak: koszty utrzymania, średnie zarobki, poziom bezrobocia w danym regionie, wzrost PKB danego województwa ze względu na ich regionalne zróżnicowanie powinny być głównymi wytycznymi przy ustalaniu płacy minimalnej.
• Jeżeli Polska zdecyduje się na regionalne zróżnicowanie płacy minimalnej, potrzebne będzie wprowadzenie odpowiednich rozwiązań instytucjonalnych.
Kontakt do autorów analizy:
Anna Czepiel, e-mail: anna.czepiel@for.org.pl
Katarzyna Cyrbus, e-mail: katarzyna.cyrbus@for.org.pl
Karolina Kartus: e-mail: kkartus@wp.pl
Pliki do pobrania:
