Analiza 12/2012: Funduszowi Rezerwy Demograficznej należy umożliwić realizację celów, do których został powołany
Synteza
• Systemy emerytalne powinny w sprawiedliwy sposób traktować kolejne pokolenia. Za sprawiedliwością międzypokoleniową przemawiają argumenty etyczne, polityczne i ekonomiczne. W szczególności, realizacja sprawiedliwości międzypokoleniowej zwiększa bezpieczeństwo wypłaty emerytur osobom obecnie pracującym.
• Repartycyjne systemy emerytalne (czyli takie, w których dzieci pokolenia płacą za emerytury pokoleń swoich rodziców i dziadków) w sytuacji starzenia się społeczeństw prowadzą do nierównomiernego rozkładu korzyści i kosztów dla pokoleń w nich uczestniczących. Pokolenia wyżów demograficznych są uprzywilejowane kosztem mniej licznych pokoleń.
• Systemy o zdefiniowanej składce (czyli takie, w których każdy płaci składki na swoją emeryturę) są w stanie poradzić sobie ze zmianami długości życia, lecz nie rozwiązują kwestii zmian dzietności. Budowa rezerwowych funduszy emerytalnych stanowi rozwiązanie problemu niskiej dzietności. Ważne jednak, aby fundusze te nie były finansowane przyrostem długu publicznego. W wielu krajach rozwiniętych rezerwowe fundusze emerytalne są budowane już od kilkudziesięciu lat.
• Polska reforma emerytalna w 1999 roku miała przywrócić systemowi sprawiedliwość międzypokoleniową, a Fundusz Rezerwy Demograficznej był kluczowy dla sfinansowania wydatków emerytalnych w latach 2010-2030, gdy pokolenia wyżu powojennego przejdą na emeryturę.
• Niedokończona reforma emerytalna oraz ograniczenie środków wpływających do FRD doprowadziły do sytuacji, w której nie może on realizować swoich celów. Dotychczas w FRD uzbierano 12 mld zł, podczas gdy roczny deficyt systemu emerytalnego to ok. 40 mld zł.
• Fundusz Rezerwy Demograficznej jest za to wykorzystywany do realizacji celów krótkookresowych. W ostatnich latach finansowano z niego, przedwcześnie, deficyt systemu emerytalnego, sztucznie zaniżając poziom deficytu budżetowego.
• Potrzebne jest umożliwienie FRD realizacji celów, do których został powołany. Aby to osiągnąć, należy do 2020 roku zawiesić wypłaty z FRD i poprawić jego politykę inwestycyjną. Po takiej zmianie Fundusz będzie
w stanie sfinansować w części największe deficyty systemu emerytalnego
w latach 2020-2030.
• Zasada sprawiedliwości międzypokoleniowej powinna się stać jednym z kryteriów oceny proponowanych polityk publicznych w Polsce, a jej przestrzeganie powinno zostać wzmocnione ustawowo.
Kontakt do autora:
Maciej Grodzicki
maciej.grodzicki@for.org.pl
tel: 604 618 459
Pliki do pobrania:
